देशको नक्सा र भारतीय हस्तक्षेप

देशको नक्सा र भारतीय हस्तक्षेप

 राष्ट्रिय डेली

राकेश राज घिमिरे


कुनै पनि देशमा आफ्नो माटो प्रतिको माया नलाग्ने नागरिक कोहीपनि हुँदैन होला । आज पनि हजुरबुवा, हजुरआमा भन्नुहुन्छ, ‘संसारमा जहाँ गएपनि मर्न भने आफ्नै गाउँघरमै पाइयोस’ यसले पनि थाहा हुन्छ की मानिसहरूलाई आफ्नो देशको माटोको माया कति लाग्छ भन्ने कुरा । संसारमा जतिपनि आज सम्म भएका युद्धहरु छन् ती सबै युद्धको मूल आशय आफ्नो राष्ट्रको अस्तित्व, सिमाना बचाउने घटनाहरू देखिन्छन । राष्ट्रको एक हात जमिन बचाउनका लागि भएपनि शक्तिशाली राष्ट्रहरू विभिन्न हात – हतियार, सैन्य अभ्यासमा ठूलो बजेट छुट्याएर शक्तिशाली हुन पछाडि परेका छैनन । आफ्नो घर धुरीको एक हात सिमाना छिमेकीले मिच्दा त हामी अड्डा अदालत धाउन पछाडि पर्दैनौ भने देशकै सिमाना मिच्दा कुन नेपालीको मनमा राष्ट्रियताको भावना जागेर रगत उम्लिएर आउँदैन होला ।

वि सं १८२६ मङ्सिर १ गते गोरखा राज्यको सट्टा नेपाल राज्यमा नामाकरण गरी कान्तिपुरलाई राजधानी तोकी विधिवत रुपमा नेपालको जन्म भएको पाइन्छ । त्यस बेला सम्म नेपालको सिमा रेखाङ्कनको चलन चल्तीमा आएको थिएन । ब्रिटिश इस्ट इण्डिया कम्पनी र नेपाल बीच भएका विभिन्न सन्धिहुँदै सन् ७ जनवरी १८७५ मा प्रथम पटक सिमा सम्झौता भई वर्तमान नेपालको सीमारेखा कायम भएको थियो ।

पूर्वमा टिस्टादेखि काँगडासम्म फैलिएको नेपाल सुगौली सन्धि पश्चात २,०४,९१७ वर्ग किलोमिटर बाट छोट्याएर १,४७,१८१ वर्ग किलोमिटरमा सिमित रहन पुग्यो । त्यस पश्चात हाल सम्म पनि १,४७,१८१ वर्ग किलोमिटर विभिन्न पाठ्यक्रममा अध्ययन गर्दै आएका हामीले नेपाल, भारत र चीन त्रिदेशीय बिन्दु रहेको स्थल काली मन्दिर भारतले भन्दै आएको छ भने नेपालले चाहिँ त्रिदेशीय बिन्दु लिम्पियाधुरा हुनु पर्ने जोड दिएको छ ।

यसै बीच भएको विवादमा रहेको क्षेत्र लिपुलेक, कालापानी र लिम्पियाधुरामा भएको भारतीय अतिक्रमण पश्चात विभिन्न छलफल, सडक देखि संसद हुँदै विरोधसभा पश्चात नेपालले संसदबाट पारित गरी सार्वजानिक रुपमा २०७७ जेष्ठ ७ गतेका दिन नेपालको नक्सा प्रथम पटक ऐतिहासिक रूपमा लिपुलेक, कालापानी र लिम्पियाधुरा समेटी जारी गरेर वर्तमान सरकारले ऐतिहासिक उल्लेखनीय कार्य गरेको छ । तत पश्चात हाल नेपालको क्षेत्रफल १,४७,१८१ वर्ग किलोमिटर बाट १,४७,५१६ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफलले आधिकारिकता पाएको छ ।

‘घरजग्गाको लापुर्जा आफूसँग भएपनि जमिनको भोगचलन चाहिँ छिमेकीले गरेको छ’ भने जस्तै लिपुलेक, कालापानी र लिम्पियाधुरा नेपालको नक्सामा मात्र सीमित रहन्छ भन्न सकिँदैन । नक्सामा रहेका भुभाग नेपाल र नेपालीले त्यसमा कति अधिकार जमाउन सक्छन् भन्ने कुरा महत्वपूर्ण हुन्छ । आजपनि तराईका अधिकांश जिल्लाहरूका भुभाग भारतले अतिक्रमण गरेका प्रसंगहरु दिनानुदिन आइरहेकै पाइन्छ । राति आफ्नै देशमा सुतेर बिहान उठ्दा भारतमा भएको घटनाहरु धेरै सुन्नमा आउँछ । अर्थात विभिन्न जङ्गे पिलारहरु खुलारुपमा हेपाहा प्रवृत्तिमा सारिरहेका छन् । भारतले नेपालको पश्चिममा दार्चुला देखि पूर्वमा ताप्लेजुङ्ग सम्म ७१ स्थानमा गरी करिब ६०,६६२ हेक्टर क्षेत्रफल जमीन मिचेको छ ।

घना गाउँबस्ती, समाजको पहुँच पुग्ने स्थानमा त भारतले खुलारुपले अतिक्रमण गर्दै आएता पनि नेपालको सरकारी पक्ष यस्ता घटनामा मौन रहेको पाइन्छ । बाक्लो बस्तीमा त नेपालीहरूले भरतीयबाट पाएका सास्तीहरु खपेर बस्न बाध्य भएका छन् भने लिपुलेक, कालापानी र लिम्पियाधुरामा झन् वर्षौँ देखि भारतीय सेनाहरूले आधार शिविर बनाई बसेको स्थानलाई हटाएर नेपालीले कब्जा गर्न त के कल्पना पनि गर्न सक्दैनन ।

वर्तमान सरकारले नेपालको नयाँ नक्सालाई हाल समावेश भनेको छ । नक्सा जारी गरेर पाएको सस्तो लोकप्रियता सरकारले फेरि पनि नेपालीहरुलाई निराश पार्न पछाडि परेनन । यस्तो कुरा कुन स्वार्थले भने त्यो उनीहरूनै जानुन । यस्तै हुँदै जाने हो भने अबको हाम्रो २÷४ वर्ष पछाडिका पुस्ताले नेपाललाई नक्सा मात्र पाउने छन् भने नेपालको आधा भन्दा बढी भू–भाग भारतमा पाउने दिन धेरै टाढा छैन् । कुनै पनि इतिहास वा गतिविधि को जानकारी पाठयक्रममा समावेस हुँदै गएपछि एक पुस्ताबाट अर्काे पुस्तामा हस्तान्तरण हुँदै जान्छ तर प्रधानमन्त्रीले हाललाई नयाँ नक्सा पाठ्यक्रममा समावेश नगर्नु भनेपछि हामीले आफ्नो नयाँ नक्सा कोर्न नपाउने भयौ भने, अब आउने पुस्ताले फेरि पनि कालापानी, लिम्पियाधुरा, लिपुलेक नेपालमै थियो र ? भनेर प्रश्न नगर्नलान भन्न सकिँदैन ।

हामी नेपलीहरूले फेरि पनि त्यस क्षेत्रमा बसोबास गरी तिरो तिर्न कहिले दार्चुला जिल्लाको सदरमुकाम आउन पाउने छौँ ? तराई बासीहरुले कहिले आफ्नो अतिक्रमित जमिन फिर्ता पाउने छन ? नेपालीहरूले नक्सा विवादको विरोध गर्न कहिले सम्म सडक तताउनु पर्ने ? म जस्ता लाखौं नेपालीहरूको मनमा उब्जिएको प्रश्नको चित्तबुझ्दो उत्तर पाउन कहिले सम्म पर्खिनु पर्ने ?

सम्बन्धित समाचार

संखुवासभामा भरुवा बन्दुकसहित पक्राउ

विराटनगर । संखुवासभाको मकालु गाउँपालिका(२ का ३० वर्षीय लाक्पा शेर्पालाई भरुवा बन्दुकसहित प्रहरीले पक्राउ गरेको छ । प्रहरी चौकी मकालुबाट खटिएको प्रहरी टोलीले शेर्पाको घर खानतलासी गर्दा कोठाबाट लोड गरेको एक थान भरुवा बन्दुक र...

स्रोत नखुलेको ४७ लाख ४९ हजार नेपाली रुपैंया सहित एक महिला पक्राउ

विराटनगर । मोरङको रंगेली नगरपालिका-८ स्थितबाट स्रोत नखुलेको रकमसहित एक जना महिलालाई पक्राउ गरिएको छ । रंगेली नगरपालिका-८ दर्वेशा की ६५ वर्षीया ज्योतिदेवी अग्रवालले घरमा अवैध रकम राखेको छ भन्ने सूचनाका आधारमा इलाका प्रहरी कार्यालय...

सिरियाली शरणार्थीहरूलाई फर्काउन टर्कीले सीमा नाका खोल्ने

विराटनगर । टर्कीका राष्ट्रपति रेसेप तैयप एर्दोगानले टर्किएले सिरियाली शरणार्थीहरूको स्वेच्छिक र सुरक्षित फिर्ताको सुविधाको लागि दक्षिणी हाते प्रान्तमा सिरियासँगको सीमाना खोल्ने बताएका छन्। टर्कीको राजधानी अंकारामा बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकपछि पत्रकार सम्मेलनमा एर्दोगानले उक्त कुरा...

सरकारका कमजोरी सच्याउन काँग्रेस बोल्नुपर्छ: केदार कार्कि

विराटनगर । कोशी प्रदेशका पूर्वमुख्यमन्त्री केदार कार्की नेपाली कांग्रेसका तर्फबाट निर्वाचित प्रदेशसभा सदस्य हुन् । उनी खरो स्वभावका नेता मानिन्छन् । उनी डा। शेखर कोइराला समूहमा पहिल्यैदेखि खुलेर लागेका छन् । मुख्यमन्त्री भएका बेला आफू...

प्रमुख सूचना आयुक्त र आयुक्तहरुको सपथ

विराटनगर । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसमक्ष राष्ट्रिय सूचना आयोगका नवनियुक्त प्रमुख आयुक्त डा सुरेशप्रसाद आचार्यले आज पद तथा गोपनीयताको सपथ लिएका छन्। प्रधानमन्त्री निवास, बालुवाटारमा आज आयोजित कार्यक्रममा प्रधानमन्त्री ओलीले प्रमुख आयुक्त आचार्यलाई र प्रधानमन्त्रीको...

रविलाई आज सातौंपटक अदालतमा उपस्थित गराइँदै

विराटनगर । सहकारी ठगी प्रकरणमा अनुसन्धानका क्रममा रहेका राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)का सभापति रवि लामिछानेलाई आज सातौंपटक अदालतमा उपस्थित गराइँदै छ। सानो पाइला सहकारी ठगी प्रकरणमा अनुसन्धानका लागि पर्सा लगिएका लामिछानेलाई कास्की जिल्ला अदालतमा उपस्थित...

बझाङको रायाल केन्द्रविन्दु भएर गयो भूकम्प

विराटनगर । बझाङको रायाल केन्द्रविन्दु भएर भूकम्प गएको छ। राष्ट्रिय भूकम्प मापन तथा अनुसन्धान केन्द्र लैनचौरका अनुसार आज विहान ११ बजेर २ मिनेट जाँदा बझाङको रायाल आसपास केन्द्रविन्दु भएर तीन दशमलव नौ रेक्टर स्केलको भूकम्प...

विराटनगरमा रोजगार मेला

विराटनगर । रोजगारदाता र रोजगारीको खोजीमा रहेका युवाहरूलाई जोड्ने उद्देश्यले विराटनगर महानगरपालिकाले दोस्रोपटक ‘महानगर रोजगार मेला’ आयोजना गर्ने भएको छ । महानगरले आगामी पुस १ र २ विराटनगरस्थित वीरेन्द्रसभा दक्षिणमा अवस्थित ‘इको पार्क’मा मेला आयोजना...

शेयर बजारमा यी ५ कम्पनीले गुमाए सर्वाधिक

विराटनगर । २५ मंसिर (मंगलबार) शेयर बजारमा सामान्य अंकले गिरावट आएको छ । शेयर बजार ६.३२ अंकले घटेर २,६६९ बिन्दुमा कायम भएको छ । शेयर बजारमा ८५ कम्पनीको शेयर मूल्य बढेको छ भने १४८ कम्पनीको...

शेयर बजारमा यी ५ कम्पनीले कमाए सर्वाधिक

विराटनगर। २५ मंसिर मंगलबार शेयर बजारमा सामान्य अंकले गिरावट आएको छ । शेयर बजार ६.३२ अंकले घटेर २,६६९ बिन्दुमा कायम भएको छ । शेयर बजारमा ८५ कम्पनीको शेयर मूल्य बढेको छ भने १४८ कम्पनीको शेयर...

पत्रकार महासंघ कोशी प्रदेस अध्यक्षमा तीन जनाको उम्मेदवारी

विराटनगर । नेपाल पत्रकार महासंघ कोशी प्रदेशको यही मंसिर २८ गते हुने निर्वाचनमा अध्यक्षमा तीन जनाको उम्मेदवारी परेको छ । सोमबार अध्यक्षमा तीन जनाले उम्मेदवारी दर्ता गरेका हुन् । अध्यक्षमा भरत खड्का, विवेक गौतम र...

रविमाथि सरकारले गर्यो अन्याय : डा. सुनिल शर्मा

विराटनगर । नेपाली काँग्रेसका सांसद डा. सुनिल शर्माले पूर्वगृहमन्त्री रवि लामिछानेमाथि सरकारले अन्याय र अमानवीय व्यवहार गरिरहेको बताएका छन्। मंगलवार काठमाडौँमा पत्रकार सम्मेलन गर्दै सांसद शर्माले यस्तो बताएका हुन्। उनले नेपाल सरकारका प्रधानमन्त्री र गृहमन्त्रीसँग...