पवन खड्का

विराटनगर । विराटनगर जलस्रोतमा विश्वको दोस्रो धनी देश नेपालको संघीय राजधानी काठमाडौंपछिको दोस्रो ठूलो र देशका सात प्रदेशमध्ये एक कोशी प्रदेशको राजधानी शहर हो । यति भनेपछि यहाँको विकासबारे सहजै अनुमान हुन्छ कि यो एक विकसित शहर हुनुपर्छ । अरू कुरामा सन्तोषजनक नै विकास भएको मान्ने हो भने पनि एउटा कुराले भने विराटनगरवासी हत्तु-हैरान छन् । र, त्यो कुरा हो छिनछिनमा झ्याप्प-झ्याप्प गएर काम प्रभावित पारिदिने विद्युतको । आएर छिनमा जाने, जुनसुकै बेला पनि जाने र गएको कति बेलापछि आउँछ भनेर बकुल्लाले नदी किनारमा माछा पर्खिएझैं पर्खिनुपर्ने विराटनगरको विद्युतको विशेषता हो ।

वर्तमान युग सूचना, सञ्चार तथा विज्ञान र प्रविधिको अत्याधुनिक युग हो । कार्यालयीयदेखि व्यक्तिगत थुप्रै कामहरू विद्युतीय उपकरणमा निर्भर हुन्छन् । त्यसमाथि अधिकांशसँग विद्युत नहुँदाको वैकल्पिक ऊर्जा र ऊर्जा सञ्चयको माध्यम हुँदैन । यस्तो अवस्थामा विराटनगरको विद्युतको यस खालको समस्याले उपभोक्तालाई कति हैरान पारेको होला, हरेकले अड्कल गर्न सक्ने कुरा हो । यो समस्याले कार्यालयीय र व्यक्तिगत मात्र नभई सेवाप्रदायकले विद्युतीय उपकरणको सहायताले सेवाग्राहीलाई प्रवाह गर्नुपर्ने र सेवाग्राहीले लिनुपर्ने सेवासमेत प्रभावित भइरहेको छ ।

मानौं, तपाईं विद्युतीय उपकरणमा निर्भर रहने कुनै कामको योजनामा हुनुहुन्छ अथवा काम गरिरहनुभएको छ । तर, विद्युत नभएकै कारण दैनिक तपाईंको काममा अवरोध पुगिरह्यो, काम सुरू नै गर्न पाउनुभएन, सुरू गरे पनि बीचमा विद्युत गएर काम अधुरै रहने समस्या बारम्बर भइरह्यो भने यो समस्याले तपाईं आजित बन्नुहुन्छ कि बन्नुहुन्न ? निश्चय नै बन्नुहुन्छ । विराटनगरमा विद्युतले उपभोक्तालाई दिने समस्या हुबहु यस्तै हो । विकासको महत्त्वपूर्ण पूर्वाधारमध्ये एक विद्युतले व्यस्त शहर विराटनगरमा दिइरहेको समस्याले प्रतिबिम्बित गर्दछ कि देशका दुर्गम ग्रामीण भेगमा झन् विद्युतको यस्तो समस्या कति होला !

उत्पादन क्षमताअनुसारकाे उत्पादन गर्न सक्ने हो भने नेपाल बाह्य देश विद्युत निर्यात गरेरै आर्थिक समृद्धि हासिल गर्न सक्ने देश हो । तर, यही देशको एक प्रमुख शहर विराटनगर विद्युतको पट्यारलाग्दो समस्या झेल्न बाध्य छ । अझ लज्जास्पद विषय त के छ भने आगामी दश वर्षभित्र दश हजार मेगावाट विद्युत भारत निर्यात गर्ने हाँक लगाइरहेको नेपाल उसैसँग विद्युत किनिरहेको छ, जसलाई बेच्दैछ ।

दैनिक दर्जनभन्दा धेरै पटक, घरि गएर आएको मिनेट नपुग्दै जाने विराटनगरको विद्युतले विद्युतीय माध्यमबाट गरिने कामहरूमा पुर्‍याउनुसम्म बाधा पुर्‍याएको छ । विद्युतको यस्तो समस्या विराटनगरवासीले कहिलेसम्म झेल्नुपर्ने हो, कुनै ठेगान छैन ।

विराटनगरमा विद्युतको समस्याका कारण उत्पन्न हालसालैको एक घटना स्मरण हुन्छ । विराटनगरको एक स्कुलले एक होटेलको हलमा आफ्नो औपचारिक कार्यक्रम आयोजना गरेको थियो । स्कुलले अतिथिहरूलाई मञ्चमा आसीन गराएर आफ्नो मुख्य कार्यक्रम सुरू गरेको केही बेरमै विद्युत गएर कार्यक्रम हल अन्धकार भयो । गर्दागर्दैको कार्यक्रम रोकियो । केही बेरपछि आएको विद्युत दोस्रोपल्ट फेरि गएको थियो ।

यसरी विद्युतका कारण विराटनगरमा यस्ता समस्याहरू दैनिक भइरहन्छन् । वर्तमान परिप्रेक्ष्यमा विद्युत मानिसका धेरैजसो काममा सहयोगी र कतिपयमा अनिवार्य आवश्यक हुन्छ । अहिले गर्मीको मौसम छ । विराटनगर गर्मीको मौसममा प्रचण्ड गर्मी हुने क्षेत्र हो । यहाँ अझ कति गर्मी हुने हो, भनिहाल्न सकिँदैन । गर्मीको समय शीतलताका लागि फ्यान वा एयरकन्डिस्नर चलाइरहनुपर्ने हुन्छ । यदि विद्युत भएन भने ‘उफ् उफ्’ गर्दै पसिनाले भिज्नुको विकल्प नहुन सक्छ । विद्युतको समस्याको यो क्रम जारी रहे विराटनगरवासीले त्यसबाट उत्पन्न अवरोध र कठिनाइ त झेलिरहनु पर्ने नै छ ।