विराटनगरका हेमन्त निरौला साहित्य क्षेत्रमा उदाउँदो नाम हो । कथा, लघुकथा, गजल तथा गद्य कविता लेखनमा सक्रिय निरौलाका प्रकाशित कृतिहरू भने छैनन् । उनका कृतिहरू प्रकाशनको तयारीमा छन् ।

उनका साहित्यिक रचनाहरू राष्ट्रिय तथा स्थानिय पत्र–पत्रिकामा प्रकाशित भईसकेका छन् । विराट आदर्श साहित्य मञ्चका आजिवन सदस्य रहेका निरौला साहित्य कला संस्कृति प्रतिष्ठान धरानका संस्थापक सदस्य समेत हुन् ।

साथै लघुकथा समाज प्रदेश १ को आयोजनामा भएको स्थलगत लघुकथा प्रतियोगितामा उनि उत्कृष्ट तीन लघुकथामा पुरस्कृत समेत भईसकेका छन् । उनै निरौलाको ‘सहिदको प्रश्न’ लघुकथा साताको साहित्यमा प्रस्तुत गरेका छौँ ।

सहिदको प्रश्न

आन्दोलनमा गोली लागेर मरेको कारण उसको नाम सहिदको सुचिमा थपिएको थियो ।

उता यमलोकमा पनि राज्यको निमित्त मरेको मुल्याङ्कन भएर उ स्वर्गमा सयर गर्दैथियो । तर केही समयको अन्तरालमा उ त्यहाँ रम्न छोड्यो । यमराजले उसलाई सोधे ‘के भयो ?’

“प्रभु, मेरो कुरा हजुरलाई बयानमा ब्यक्त गर्न सक्दिन । यदि मैले आफ्ना कुरा राख्नु पर्ने हो भने प्रत्यक्ष्य प्रुारणको शक्ति दिईबक्सियोस् ।”

यमराजले तुरुन्तै ‘तथास्तु’ भने ।

उसले सर्वप्रथम देशको तथ्य देखायो अनि संसद भवनमा प्रबेश गर्यो । संसद अधिवेशन चल्दै थियो । बिपक्षी नेताले अबिश्वासको प्रस्ताबको पक्षमा मत दिन आग्रह गर्दै आफ्नो भनाईको अन्त्यमा भन्दै थिए ‘राजा मर्दैमा गद्दी खाली हुँदैन । जनताले हामीलाई टुलुटुलु मुख हेर्न मात्र यहाँ पठाएका हैनन् । तसर्थ ति तमाम जनताको प्रतिनिधित्व गर्दै निर्धक्कसँग प्रस्तावको पक्षमा मत दिनहुन सम्पूर्ण माननियहरूमा अनुरोध गर्दछु ।’ गडडडड थपडी बज्यो ।

सरकार प्रमुखको हैसियतमा प्रधानमन्त्रीले पनि उसै गरी जवाफ दिए ‘हो राजा मरेर जाँदैमा गद्दी त खाली हुँदैन, तर नयाँ राजा किन, के का लागि र कसरी बन्न खोज्दैछन जग–जाहेर छ । पृथ्बी गोलो छ, हाम्ले भुल्न हुँदैन । हामीलाई जनताले किन पठाएका हुन बुझ्ने बेला आएको छ । हैन भने यसको हिसाब जनताले अवस्य गर्ने छ्न ।’ उसैगरी थपडी बज्यो ।

यत्तिकैमा उसले प्रशारण रोक्यो ।

यमराजले सोधे ‘तिमीले बताउन खोजेको कुरो मैले बुझिन, किन प्रशाराण रोक्यौ ?’

उसले भन्यो ‘दिक्क लागेर प्रभु । मैले आफुलाई चिनेकै रहेनछु । त्यही भएर प्रशाराण रोकेर हजुर सँग सोध्न मन लाग्यो । म हो हुँ प्रभु ? म किन यहाँ छु ? ’

यमराजले हाँस्दै भने ‘आफ्नो स्वार्थ बिर्सिएर राज्यको निमित्त रगत दिने तिमी सहिद हौ । त्यही कर्मको कारण तिमी आज स्वर्गमा छौ ।’

उसले फेरी सोध्यो ‘उसो भए म को थिए ? जनता कि कार्यकर्ता ?’

‘किन ? तिमीले आफ्नो बिगत बिर्सियौ र ?’ यमराजले सोधे ।

‘त्यसो होईन प्रभु, यदि म जनता थिँए भने ती नेताले भनेका जनतालाई मैले चिनिन । अहं चिन्दै चिनिन । यदि म कार्यकर्ता थिाए भने मैले पाएको यो मान सम्मान र पगरिमा पुन ः मुल्याङ्कन गरियोस् प्रभु । ’

उसको कुरो बाट यमराज भाव बिह्वल भए, चुपचाप रहे ।

आजसम्म पनि सहिद जवाफ पर्खिरहेछन् ।