नेपाली कांग्रेसको र प्रजातन्त्र एक–अर्काका पर्याय हुन् । नेपाली कांग्रेसकै कारण २००७ सालमा जहानियाँ राणा शासनको अन्त्य भयो । २०४६ मा कांग्रेसले आन्दोलन नगरेको भए पञ्चायती व्यवस्था त्यति छिट्टै ढल्ने थिएन । हरेक आन्दोलनमा नेपाली कांग्रेसको अग्रणी भूमिका रहँदै आएको छ । जंगलमा रहेको तत्कालीन माओवादीलाई शान्ति प्रक्रियामा ल्याउने काम पनि कांग्रेसले नै गरेको थियो । २०६२÷६३ को दोस्रो जनआन्दोलन कांग्रेसकै नेतृत्वमा सफल भयो । त्यही आन्दोलनको जगमा टेकेर २४० वर्ष लामो राजतन्त्रको अन्त्य भएर मुलुकमा गणतन्त्र स्थापना भयो । त्यतिमात्रै होइन स्थानीय, प्रदेश र संघीय निर्वाचन गरेर मुलुकलाई संघीयताको बाटोमा अगाडि बढायो । यो त भयो राजनैतिक नेतृत्वमा कांग्रेसको योगदान । मुलुकको आर्थिक विकासमा पनि कांग्रेसको अग्रणी योगदान रहेको कसैले पनि नकार्न सक्दैन ।

२०४८ सालपछि मुलुकमा आर्थिक उदारीकरणको नीति अवलम्बन गरेकै कारण मुलुक साँघुरो घेरालाई तोडेर अगाडि बढ्न सफल भयो । सञ्चारमाध्यमकै कुरा गर्ने हो भने २०४८ सम्म सरकार नियन्त्रित रेडियो नेपाल, नेपाल टेलिभिजन र गोरखापत्र थिए । अहिले सञ्चारजगत्ले जुन फड्को मारेको छ त्यो कांग्रेसले अघि सारेकै नीतिका कारणले हो । उदाहरीकरणको नीति लिएको थिएन भने अहिले पनि त्यही गोरखापत्र, रेडियो नेपाल र नेपाल टेलिभिजनमै सीमित हुन्थ्यो नेपाली सञ्चार क्षेत्र । अहिले सञ्चार क्षेत्रको विकास यति धेरै फड्को मारेको छ कि त्यो घाम जतिकै छर्लङ्ग छ । स्वास्थ्य, शिक्षा, बैंक तथा वित्तीय क्षेत्रको विकासले पनि फड्को मारेको छ । भौतिक पूर्वाधारको विकास पनि निकै भएको छ । यदि २०५२ सालदेखि १० वर्षसम्म माओवादीको सशस्त्र द्वन्द्व नभइदिएको भए मुलुकको आर्थिक र भौतिक विकासले निकै उचाइ पाइसकेको हुन्थ्यो आज । माओवादी आन्दोलन नसकिँदै मधेस आन्दोलन, भूकम्प, भारतको नाकाबन्दी अहिले आएर कोभिड–१९ ले मुलुकको विकासमा अवरोध सिर्जना गरेको छ । यस्तो विसम परिस्थितिबाट मुलुक अगाडि बढिरहेको छ ।

यतिबेला नेपाली कांग्रेस सरकारको नेतृत्वमा छ । यही अवस्थामा कांग्रेसको महाधिवेशन हुँदैछ । पटक–पटक मिति घोषणा हुँदै स्थगित भएको महाधिवेशन यसपटक भने हुने पक्का भएको छ । सम्पूर्ण मुलुकको ध्यान अहिले कांग्रेसको महाधिवेशनतर्फ केन्द्रित भएको छ । स्थानीयदेखि केन्द्रसम्मको नेतृत्व कस्तो आउँछ भनेर कांग्रेसका कार्यकर्ता र शुभेच्छुक मात्रै होइन देश–विदेशमा रहेका सम्पूर्ण नेपालीले प्रतीक्षा गरिरहेका छन् । अबको कांग्रेस कस्तो हुनुपर्छ र नेतृत्व कस्तो आउनुपर्छ भन्ने विषयमा बेला–बेला बौद्धिकजगत्मा बहस र अन्तरक्रिया हुने गरेको छ । महाधिवेशन आउनु र नेतृत्वमा पुग्नु ठूलो कुरा होइन । नेतृत्वमा पुगिसकेपछि पार्टी र देशलाई कसरी अगाडि बढाउने भन्ने विषयचाहिं निकै महत्वपूर्ण जस्तो लाग्छ मलाई । अब राजनैतिकसँगै आर्थिक एजेण्डालाई प्राथमिकताका साथ कांग्रेसले बोकेर हिंड्नुपर्छ । आज ४० लाखभन्दा बढी युवा विदेशमा छन् । उनीहरूलाई कसरी नेपालमा फर्काउने र उनीहरू फर्किसकेपछि कसरी रोजगारी उपलब्ध गराउने भन्ने विषय कांग्रेसले उठाउनुपर्छ । युवाशक्तिलाई विदेश पठाएर मुलुक समृद्धि हुन सक्दैन । युवाको ऊर्जालाई देश निर्माणमै लगाउनुपर्छ ।

कम्युनिष्ट नेतृत्व सरकारका कारण चारैतिर व्यथिति बढेको छ । भ्रष्टाचार मौलाएको छ । आममानिसमा राजनैतिकप्रति वितृष्णा जागेको छ । यो सबै विगतको कम्युनिष्ट नेतृत्वको सरकारका कारण भएको हो । कांग्रेसको काँधमा ट्रयाक छाड्न लागेको अर्थतन्त्रलाई ट्रयाकमा लाउने जिम्मेवारी आएको छ । मुलुकमा सुशासन कायम गरेर जनतामा आशा जागृत गराउनुपर्ने टड्कारो आवश्यकता देखिन्छ । महाधिवेशनमार्फत आउने नेतृत्वले सरकारलाई सही बाटोमा अगाडि बढाउने क्षमता राख्नुपर्दछ । कांग्रेसले इतिहासमा गरेका योगदानलाई मात्रै भजाएर हुँदैन अब । कांग्रेसले ५, १० र १५ वर्षमा मुलुकलाई यो अवस्थामा पुर्याउनेछ भनेर स्पष्ट खाका प्रस्तुत गर्नुपर्छ । कम्युनिष्टप्रति जनताको भरोसा टुटेकाले ती जनतालाई कांग्रेसले बलियो भरोसा दिनुपर्छ । सरकारले पार्टी चलाउने होइन पार्टीले सरकार चलाउनुपर्छ । विगतको इतिहासलाई हेर्ने हो भने सरकारले पार्टी चलाएको अवस्था छ । पार्टीले अघि सारेका नीति, योजना र घोषणापत्रअनुसार सरकारले काम गर्ने वातावरण सिर्जना गर्नुपर्ने देखिन्छ । महाधिवेशनबाट आउने नेतृत्वले त्यसका लागि अग्रसरता लिनुपर्छ ।

कांग्रेसको महाधिवेशन जति–जति नजिक आउँदैछ त्यति–त्यति गुट र उपगुटका चर्चा हुन थालेको छ । जीवन्त पार्टीभित्र गुटहरू हुन्छन् । तर ती गुटहरू महाधिवेशन सकिएसँगै अन्त्य हुनुपर्छ । सिंगो पार्टी हुनुपर्छ । सबैको ध्यान कांग्रेसलाई बलियो बनाउनेतर्फ हुनुपर्छ । पार्टी र सरकार सञ्चालनमा गुट देखिनु हुँदैन भन्ने मेरो धारणा छ । महाधिवेशनमा अस्वस्त होइन स्वस्थ प्रतिस्पर्धा हुनुपर्छ । अनि मात्रै कांग्रेस र लोकतन्त्र बयिो हुन्छ । जय नेपाल ।
(लेखक– नेपाली कांग्रेस मोरङका सचिव हुनुहुन्छ ।)